Wywiad z Trudi Canavan
Czy czuje się Pani bardziej pisarką, projektantem/ilustratorem czy kobietą sukcesu nastawioną na realizowanie swoich celów
Właśnie w takiej kolejności. Przede wszystkim zajmuję się pisaniem. I to, czy jestem mężczyzną czy kobietą, nie powinno mieć żadnego znaczenia. Prawdę mówiąc, w mojej ojczyźnie, czyli Australii, nie ma to znaczenia.
Co jest Pani pasją a co pracą? Na ile praca ilustratora/grafika jest związana z pisaniem powieści?
Pisanie zawsze było moją pasją. Ilustrowanie książek (którym już się nie zajmuję) było wystarczająco twórczym zajęciem, żebym mogła w ten sposób zarabiać na pisanie – zanim podpisałam pierwszy kontrakt z wydawnictwem.
W jaki sposób promuje Pani swoje książki i na ile ważny jest Pani wizerunek w promocji książek?
Moją ulubioną formą promocji jest rozmowa z czytelnikami, na przykład podczas podpisywania książek. Najmniej lubię czytanie, ponieważ jest to zazwyczaj proces jednostronny: nie widzę reakcji ze strony czytelników (a po prawdzie czytałam moje książki tyle razy, że nawet nie sprawia mi to już przyjemności!). Nie uważam, aby mój własny wizerunek był istotny dla promocji książek. Czytelnicy może i lubią wiedzieć, jak pisarz wygląda, ale zasadniczo pisarze (za wyjątkiem Neila Gaimana) nie są celebrytami. Dlatego zniechęcam ludzi do wysyłania mi zdjęć do podpisu. To ma sens, kiedy twój obraz jest istotnym elementem twojej pracy, na przykład w przypadku aktorów czy modelek. Ale nie w przypadku pisarzy. No i nie chcę być tak sławna, żeby ludzie zaczepiali mnie w sklepie spożywczym!
Na ile uczestniczyła Pani w procesach negocjowania kontraktów wydawniczych? Interesuje mnie podział ról pomiędzy Panią a Pani agentem.
Moja agentka zajmuje się całością negocjacji – od tego przecież jest!
Dookoła mnie jest wiele twórczych kobiet, piszących wspaniałe rzeczy ale mają problemy z wydaniem ich - co może im Pani doradzić?
Niech piszą. Niech piszą jak najlepiej – nie należy nigdy uznawać, że nie da się już więcej nauczyć. Niech wysyłają teksty do wydawców. Rynek się zmienia i jeśli nawet dziś nie ma niszy dla opowiadań o kobietach zombie prześladujących kierowców samochodów, może znajdzie się za pięć lat.
Czy poprawność polityczna w literaturze jest ważna, nawet w fantasy?
Owszem. Uważam, że literatura jest potężnym medium dla poruszania ważnych problemów. Czasami najlepiej realizuje się polityczną poprawność pisząc o społecznościach politycznie niepoprawnych. Czasem politycznie niepoprawna książka może zmusić społeczeństwo do zastanowienia się nad sobą i wprowadzeniem zmian na lepsze. Niemniej istotne jest również, żeby nie znudzić czytelników „umoralnianiem”. Wolę zadawać pewne pytania i pozwalać, aby czytelnicy na nie odpowiadali.
Czemu porusza Pani tematykę wykluczenia, wątki feministyczne, czy ma to związek z konkretnymi sytuacjami??
Piszę o społecznościach, które są pod względem społecznym i technologicznym mniej zaawansowane od naszej. Jedynym źródłem i punktem odniesienia dla ich wymyślania, jest przeszłość naszego świata. Równość społeczna i płciowa nie była rzeczą powszechną w dziejach ludzkości, czasem nawet w ogóle nie istniała. A bohater, który jest w stanie przeżyć i dać sobie radę w takich okolicznościach, jest materiałem na interesującą opowieść. Gdyby bohaterom było zbyt łatwo, nie mielibyśmy żadnych konfliktów.
Zaintrygował mnie wątek Zdrajczyń w Uczennicy maga, czy biorąc pod uwagę organizacje kobiet amerykańskich pomagających sobie w sytuacji przemocy w rodzinie, uważa go Pani za bardziej nawiązujący do historii czy nadal bardzo aktualny?
W Australii również istnieją podobne organizacje, ale nie były one w szczegółach modelem dla Zdrajczyń. Wydaje mi się, że wierzę, iż kobiety, które znalazły się w trudnej sytuacji, będą sobie w miarę możliwości pomagać, a w „Uczennicy Maga” źródłem siły i początkiem drogi do wolności była magia. Zawsze staram się myśleć o tym, w jaki sposób magia wpływałaby na społeczeństwo, gdyby tylko istniała.
Jestem dziennikarką portalu dla kobiet i moje doświadczenia zmuszają mnie do ciągłego udowadniania, że dla kobiet można pisać o nowoczesnych technologiach, biznesie i ekonomii a nie tylko o modzie i urodzie, które są oczywiście elementem naszego życia ale jednym z wielu. Czy to kwestia uwarunkowań historycznych czy też chcemy jako kobiety być tak postrzegane?
Hmm. Z wielu powodów trudno mi odpowiedzieć na to pytanie. Musiałabym wiedzieć więcej zarówno o dziennikarstwie jak i historii oraz obecnej sytuacji w Pani części świata. Mogę zaryzykować stwierdzenie, że we wszystkich społeczeństwach istnieją ślady tradycyjnego myślenia. Nawet w moim społeczeństwie zbyt mało czasu upłynęło od zmiany nastawienia wobec płci, żeby stare przyzwyczajenia zdążyły całkowicie zaniknąć. Ale kiedy myślę o świecie, w którym żyła moja mama, nie mogę się nadziwić, ile rzeczy zmieniło się na lepsze przez ostatnie półwiecze. Jestem tym zdumiona i zachwycona.
Wywiad Monika Janiszewska dla portalu kobiety.pl 2009r.
tłumaczenie Wydawnictwo Galeria Książki